1.Dünya Savaşı (1914-1918)

1.Dünya Savaşı (1914-1918) 8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Notları

Üçlü İttifak (1882): Almanya, Avusturya - Macaristan, İtalya

Üçlü İtilaf (1907): İngiltere, Fransa, Rusya

+ 19. yüzyılın sonlarına doğru İtalya ve Almanya'nın siyasi birliklerini kurması mevcut dünya dengesini altüst etti.

+ İngiliz ve Fransız çıkarları Almanya ile bağdaşmadığından bu iki devlet birbirine yakınlaşmaya başlamıştır.

+ Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun ise Balkanlardaki çıkar çatışmaları nedeniyle Rusya ile arası açıktı. Bu nedenle Almanya'ya yakınlaştı.

+ Böylece savaş öncesinde bloklar oluştu. Bloklar arası soğuk savaş başladı.

+ I. Dünya Savaşı, Avrupa ve diğer kıtalarda bulunan yirminin üzerinde devletin katıldığı, o tarihe kadar dünyada eşi görülmemiş ilk büyük savaştır.

 

NOT:Mustafa Kemal, 1. Dünya savaşı çıktığı sırada Sofya'da askeri ateşe olarak bulunuyordu.

Savaşta Taraflar

 A- İttifak Devletleri:

1.  Almanya

2.  Avusturya-Macaristan

3. Osmanlı İmparatorluğu

4.  Bulgaristan

5.  İtalya (Bu devlet savaş başladığında tarafsızlığını ilan etmişti. 1915 yılında İtilaf Devletleri yanında savaşa girdi.)

B—İtilaf Devletleri:

1.  İngiltere

2.  Fransa

3.  Rusya

4.  İtalya

5.  Sırbistan

6.  Belçika

7.  Japonya

8.  Romanya

9. Portekiz

10.  ABD

11.  Yunanistan

12.  Brezilya

a)  Genel nedenler:

+ Fransız İhtilali'yle ortaya çıkan milliyetçilik düşüncesinin yayılması.

+  Bağımsızlık isyanlarının artması.

+ Sanayi inkılabı ile ortaya çıkan hammadde ve sömürge arayışı.

+  Silahlanma yarışının hızlanması.

b) Özel Nedenler:

+  Fransa'nın 1871 Sedan Savaşı'nda kaybettiği Alsace- Loren bölgesini Almanya'dan geri almak istemesi

 +   İngiltere ve Fransa'nın mevcut sömürgelerini koruma düşüncesi.

 +  İngiltere ve Almanya arasındaki ekonomik rekabet.

 +  Sırbistan'ın Avusturya topraklarında hak iddia etmesi.

 +  İtalya'nın yeni sömürgeler elde etme gayreti.

c) Görünürdeki Sebep:

+ Avusturya-Macaristan İmparatorluğu veliahtının Saraybosna'yı ziyareti sırasında Sırplı bir genç tarafından öldürülmesi.

+ Bu olay üzerine Avusturya-Macaristan İmparatorluğu Sırbistan'a savaş açar.

  Rusya Sırbistan'ın yanında yer alır.

 Almanya'nın Rusya'nın karşısında savaşa girmesiyle İngiltere ve Fransa, Rusya tarafında savaşa girdiler.

+ Tüm Avrupa'ya yayılan savaş kısa sürede diğer kıtalara da sıçramıştır.

Osmanlı Devleti'nin Savaşa Katılması:

+ Osmanlı Devleti Trablusgarb ve Balkan savaşlarından yeni çıkmıştı.

+ Ordusu zayıf, donanması yetersiz, diplomasi etkisizdi. Bunun için bir yandan askeri alanda güçlenmeye çalışırken diğer yandan da yalnızlıktan kurtulmak için girişimlerde bulunmaya başladı.

+ Osmanlı Devleti Almanya'ya güvenemediği için itilaf devletlerine yakınlaşmaya çalışmış ancak bu devletler Osmanlı Devleti'ni yanlarına almak istememişlerdir.

Bunun üzerine Osmanlı Devleti;

+ Almanya ve Bulgaristan'la dostluk anlaşmaları imzaladı.

+ Osmanlı Mebuslar Meclisi'ni dağıttı.

+ Tarafsızlığını ilah etti.

+ Kapitülasyonları tek taraflı olarak kaldırdı.

Osmanlı Devleti'nin tarafsızlığı başta Rusya olmak üzere itilaf devletlerince desteklenir. Buna karşılık Osmanlı Devleti;

+ Kapitülasyonların kaldırılması

+ Ege adalarının geri verilmesi

+ Mısır sorununun çözülmesi gibi isteklerini itilaf devletlerine iletti. Bu isteklerin İngiltere tarafından reddedilmesi Osmanlı Devleti'nin Almanya'ya yakınlaşmasına neden oldu.

Almanya'nın Osmanlı Devleti'ni Savaşın İçine Çekmek İstemesinin Nedenleri

+   Avrupa'daki savaş yükünü hafifletmek.

+   Osmanlı Devleti'nin jeopolitik konumundan yararlanmak.

+   Halifenin dini ve siyasi gücünü kullanabilmek.

+   İtilaf devletlerinin Rusya'ya ulaşmasını önlemek.

Osmanlı Devleti'nin Savaşa Girme Nedenleri

+   Kaybettiği toprakları geri alma düşüncesi.

+   Yalnızlıktan kurtulma politikası.

+   Almanya'nın savaşı kazanacağına olan inanç.

+   Coğrafi konumu itibariyle savaş dışında kalmanın zorluğu

+   Osmanlı Devlet adamlarının Alman hayranlığı.

+   Türkçülük idealini gerçekleştirebilmek.

+   Kapitülasyonlardan kurtulmak.

 

Osmanlı Devleti'nin İngiltere Yanında Savaşa Girmemesinin Nedenleri

+ Daha önce itilaf devletleri yanında savaşa girme isteğinin kabul edilmeyişi.

+ İtilaf Devletleri'nin Osmanlı sınırlarında yaşayan azınlıkları kışkırtmaları.

+ Rusya ve İngiltere'nin Osmanlı Devleti'ni parçalamaya yönelik planlan

+ İngiltere'nin Osmanlı Devleti'ne ait parası ödenmiş iki savaş gemisine el koyması.

 

Osmanlı Devleti'nin Savaşa Girmesiyle;

=> Savaş geniş bir alana yayılmıştır.

=» Savaşın süresi uzamış, Almanya büyük ölçüde rahatlamıştır

=> Yeni cepheler açılmıştır,

+ Akdeniz'de İngilizlerin önünden kaçan iki Alman gemisi Osmanlılara sığındı.

+ Osmanlı devleti bu iki gemiyi satın alarak Yavuz ve Midilli adını verdi.

+ Karadeniz'e geçen bu gemilerin Rus limanlarını topa tutması Osmanlı Devleti'ni fiilen savaşa soktu. Osmanlı Devleti resmen 12 Kasım 1914'te savaşa dahil oldu.